¡Vivo cadora arrolada pola tristura,
como unha entenrrecedora naiciña arrola
ó seu amado naipelo, con gran tenrura
no seu colo, cando encabuxado chora!,

¡Eu salaio anceiando na leda ledicia,
¡esa! que sequera a sombra lle coñezo,
nen a caloriña das súas blandicias,
en desconsolo por elas me devezo!,

¡No decurso de momentos ,días, anos,
sen acougo vou na fuxidía procura,
poñendo no meu luidoiro empeño abafos,
e ela , transcorre na súa soeira túzara!,

¡Morrerei arroupada en tupida negrura,
alonxareime enzoufada de aleivosías,
ireime moi ben enfeitada de angurias,
co corazón ermo de albizaras lucidías!,

¡Dúas faces debe de te-la devandita,
unha delas ludrentamente tenebrosa,
esoutra, coma aureola do máis bonita,
e a min , tan só alúgubre me amosa!,

¡Ensañase a moi cruei aleivosa comigo,
agasallándoa eu na moleza do cerne,
nesa arquexante feitura a persigo,
sorridente, entre cortinas se perde!,

¡Fenecerei na recondita tristura,
sen me oferta-la doce oportunidade,
de senter na miña coitada figura,
a decote arelada hilaridade!,

¡Devalando irei ,colixoo perfectamente,
cativa da solobreguedade en que fico ,
por se xebrares de min perenamente,
logo de se aquelares dos meus bicos!,

¡Vida ! dime que dano en ti eu abrollaría,
que tan pronto abrín os ollos a ti , vida!
¡do teu adozado abeiro vinme vagantía,
empurrándome cara estadas adoecidadas!,

¡Son senlleira vella , teus lúdicos praceres,
coa existencia case esgotada por relada,
pola teima de ti xamáis me goreceres,
miña estada no berce por sempre enmeigada!,

¡Desexo dolosa vida,a ti adicarche,
amoreadas lembranzas da miña nenez,
quero neste meu soarego regalarche,
percorrido pola xuventude e vellez!,

¡Degoiro por meus rancores amosarche,
e fervescerche remorsos en gran calma,
nesa teimuda teimosía lembarche,
o inexorabel que fuches na túa taima!,

I

¡Xurdín no seo dunha sinxela familia,
sendo a máis noviña entre irmáns
moi solermeira e de arrisco tardía,
era sobexa en dozura de ademáns!,

¡Nos da miña sempre querida naiciña,
dos meus moi amados irmáns rebuldeiros,
eu cuspidiña rebulidante meniña,
envexando ía nos ollados mecos!,

¡Eramos froito de noivados apaixoados,
polo pai , meus irmáns amparados vivían ,
o meu, da responsabilidade afastaron,
vaguexaba entre blandicias e ledicias!,

¡Descoñezo flamas de tanxer monecas,
nen caderniños para nas raias debuxar,
donos meus irmáns de demasía sobexas,
privado tiña nen cun dedo lles tocar!.

¡Sen estudos , nen ningunha profesión,
en temperá estadía vinme na rúa,
sen acadares entende-la razón,
deme ver de agarimo da familia núa!,

¡Deus me xerou áureado corazón dondo,
salferido de tenrura nas feituras,
onde rubían vigorosos floreando,
sentementos acugulados de relúas!,

¡A ledicía , do meu níveo corazón ,
engandaba de maneira fermosa,
nobreza rebuldando á meu carón,
acadaba me foras ti menos dorosa!,

¡As miñas escolas foron estradas e rúas ,
fenosías que arrepían en demasía ,
morneza en mans enfeitadas de lisuras,
halaban da afouteza cando se afundía!,

¡Amigas , fillas de familias bondadosas,
eran mestras a elucubrar cada día,
de maneira sumamente amorosa,
as veleidades do meu cernello fuxían!,

¡A rebuldaren no vento coa sapienza,
orgullosas de se veren rexurdentes,
benfadadas con magnánima pacienza,
amosaban sebes á raposeira xente!,

¡Era moza coas catro regras sabidas ,
crara escrita coma día de verán,
rapaza era que non ía ás atoutiñas,
coas lenes mans háme gorir co seu sedán!,

¡Vivía xuventude en brama do verdor,
entre bardas a mirranren con teimosía,
cos vascullos cadrelados con amor,
nos suiños argueiros limpaba con mestría!,

II

¡Miña naociña íase quedando senlleira,
meus irmáns ó casaren alonxaban do lar,
esquecéndose da imponderable angueira ,
vasca , de na naiciña eles gabexar!,

¡Rexeitaba eu háme casar por medo achar
compaña que me ornase de truculencias,
refutando do meu albedrio me afastar,
disfrutaba novidosas experiencias!,

¡Endexamáis inmundas nen fenosas,
nun existir en sosegante liberdade,
estadía dunha desas orfas mozas,
sen desdouro con responsabilidades!,

¡Traballaba nunha sonada peixeria,
polas mañáns ás ordes dun xangal dono,
dándo-me de soldo , só o que el crer cría,
ben pagados ían tódolos meus esforzos!,

¡Cada mañán arranxada, mañán pagada,
cunhas cantas moedas eu me alonxaba,
concorde coa contía a cotío dada,
na peixeria a fita hora eu me achaba!,

¡Carrexando corredía en grosos vultos,
no máis groso do labor desenrolaba,
ó remate da xornada cun cernil vascullo,
no chan do post con varudeza aquelaba!,

¡En empostas no serán aviaba artellos,
arranxándoos con habilidade innata ,
que por mor de refocilantes abeiros,
moi vizosamente fluia das entrañas!,

¡Todo labor achado era moi estimado,
para facer fronte ó aluguer do lar,
na laceirada ir do redor arredando ,
par sinxelamente vestirme e calzar!,

¡Ó non gabexar en xornada completa ,
dicían xefes non me poder aseguraren,
nen ren me inquedaban as doenzas prestas,
co ceo moi presto nelas a enzoufare!,

¡Ás Divindades de cotío lles pregaba,
tal cal como as amiguiñas me ensinaron,
mesmamente coma elas eu comungaba,
en silentes ladaíñas co ser afervoadao!,

III

¡Ía miña nai na soidade mergullando,
cara á inopia a pasos de meniño,
eu que a leva-ba no cernello aloxando,
no belido solío enxebre cariño!,

¡Adoitei erguerme tan perto alborecer,
percorrendo rotas que levasen a froiterías,
baleiras caixas de madeira cos pés premer,
artellando nas gaveladas corredía!,

¡Carrexando cadansúa ás costas,
pousándoas lenemente ó pé da porta,
amoreadas estelas xa ben dispostas,
para arrefece-lo lar, caldexa-las olas!,

¡Coa mantenza ben agochada entre estelas,
ía gorindo desa maneira á nai,
á miña naiciña que nunca tiven dela,
tepedade que nas tenras apreixas hai!,

¡Nunha longa tempada sentinme señeira,
halando en varudeza desa negrura,
crueza da alxida estadía senlleira,
dándo-lle lizquente abeiro en doce feitura!,

¡Nas invernías de xeadas e lufiadas,
menceres de lucíferas treboadas,
miñas roldas polas precisadas caixas,
eran nas entrañas vascas entulladas!,

¡Era enchoupar nos paxelos e pelica,
senter calor neses días arrefecidos,
era vero feito que abafante se adica ,
sen agardadr sexa feito agradecido!,

¡Endexamáis se erguía para me abrazar,
desa maneira que cadora cobizaba,
malia deso , seguín nela a coidar,
co inefable feito que na alma danaba!,

IV

¡Viña sendo vezo seres estimada,
nos lares recibida con barileza,
na veciñanza feble onde remosquexaba,
o balor sobor de azos maila afouteza!,

¡Estadías de malpocadas magoadas,
pola sorte se lles virare ó envés,
coa miña baralla botándolle-las cartas,
rexurdía ledicia entre as catro paredes!,

¡Deschoelos por momentos da tristura,
enpoleirábase meu corazón senlleiro,
cinguíndose á miña alma a floritura,
revéndose do arredo de moles tristeiros!,

¡Agradecidos pola miña leda visita,
encol das miñas mans pousban moedas,
nonas recusaba por seren precisas ,
para mercar gorentosas mantenzas!,

¡Á miña naiciña sen interese de saber,
quen estaba nela da inopia deschoer,
co moito que por ela estaba a padecer,
sen xesto ca miña alma había agradecer!,

¡Nesoutros fogares ficando na calma,
onde cada recuncho zumegaba dita,
a miña luída baralla era louvada,
alburgada nos seus cernes recondita!,

¡Sentíame moi aprezada e querida,
apreixaba nas miñas mans no vero amor,
enxebremente abullando nas níveas vidas,
ofertado a manchea coa mellor fruición!,

V

¡Unha mañanciña como era meu vezo,
arrenlada ía coas fitas grosas gavelas,
ó lonxe abraiada nunha mesita aseito,
para aquelas asinadas condolencias!,

¡Mergullada no máis recondito pranto ,
carexaba na amada face en livor,
polo seu cós, no meu sen dó ía relando,
eslumecéndo-me silente polo seu amor!,

¡Miña querida naiciña senlleira feneceu,
ó infindo alonxara coas blandicias
tan de seu , abondosas desexándoas o ser meu,
no silenzo silentemente llas pedía!,

¡Meus irmáns arranxaron no infausto labor,
eu xebrada deles , envolta en compunxido amor,
ó ceo silandeira pregaba con fervor ,
lle perdoase seu aboiado inquino amor!,

¡Fitando no seu alxido amado corpo,
tentaba de achar a inefable razón,
deme contristar de fito cernil modo,
dándo-lle eu moleza do meu corazón!,

¡Os paxaros avezan na súa niñada,
se un deles soe seres un retardado,
danlle coma os máis a súa bicada,
na súa rolada mesmamente axexado!,

¡Abandoei a soeira de ir ás mañanciñas,
a esmendrellar nas amoreadas caixas,
soterrada a miña endeusada naiciña,
libereime das miñas fieis escravas vascas!,

VI

¡Teu reloxo vida, imparábel seguía ,
con el ía indo a miña feble estadía,
sen me afastar da ponderable ledicia,
estiño , para vivirte vida impía!,

¡Na rexa malquerencia túa cada día,
a laceira endexamáis se achegara amin,
co fixo soldo na sonada peixería,
nesoutros labores nos que inante eu me vin!,

¡No teu dogma taimada vida ludíbria,
non sentías cansazo en me toldar luzadas,
no fluxo de fervenza de inmundicias,
recalando ás túas cruentas fazañas!,

¡De baravento o xefe da peixeria,
fenece sen nunca el sufrires eivas,
daquela esganece en min toda ledicia,
fronte á necenza de bravas esteiras!,

¡Meu fixo posto por sempre trascaburrado,
a celmeza da palabra no ar de pegada,
acadaches me sentise malpocada,
perante da falecida persoa estimada!,

¡Pasadas as esequias do aprezado xefe,
na procura acho comenenzuda persoa,
un zugador do sangue de febles seres,
arrequecendo coas suores mazmidas da persoa!,

¡Na moi requerida lixeireza ía indo,
artellando na laboura que me mazmida,
coas céleres andainas vou sufrindo,
carraxentas palabras que azos manidan!,

¡Ben deitaba das amizades de vello,
ameizándoas ó tempo que me ameizaban,
nese garimoso magnánimo vencello,
neboeiros de tristura se alonxaban!,

¡Moi atrás queda nenez e xuventude,
co teu pouso vida, encomezabas luíndo,
enquina na túa suma plenitude,
nese quefacer de me ires afundindo!,